W kontekście Europejskiego Tygodnia Umiejętności Zawodowych 2022 Komisji Europejskiej, ESSA zorganizowała seminarium internetowe, w celu omówienia niektórych wyzwań z ekspertami i decydentami. Dyskusja dotyczyła analizy obecnych i przyszłych luk w kompetencjach w zakresie oprogramowania oraz omówienia sposobów, w jaki oferta edukacyjna może zaspokoić zapotrzebowanie rynku na profesjonalne role programistyczne. Podczas seminarium poruszono następujące kwestie:

1. Dlaczego standardy jakości mają znaczenie?

• Rynek dostarcza danych potrzebnych do opracowania zwinnych i przyszłościowych programów nauczania, jednak muszą one opierać się na standardach jakości wypracowanych przez ekspertów IT.

Dlatego ważne jest uznanie znaczenia współpracy i związku pomiędzy rynkiem, standardami i ramami prawnymi, sektorem edukacji i szkoleń. 

• Niedobór specjalistów ICT jest powodem, dla którego firmy oraz dostawcy usług edukacyjnych i szkoleniowych muszą koncentrować się na:
  • przyciąganiu nowych talentów oraz identyfikowaniu obecnych i nowopowstających umiejętności w zakresie programowania.
  • zatrzymaniu talentów w branży IT, a także zachęcaniu do rozwoju umiejętności (programistycznych).
• Odpowiednie normy i założenia instytucjonalne umożliwiają ujednolicenie podejścia do projektowania i uznawania programów nauczania w całej UE. (przykładowo: Europejskie ramy e-kompetencji – e-CF i podstawowy zbiór wiedzy dla zawodu ICT – ICT BoK).
• Standardy zapewniają zabezpieczenie programu nauczania na przyszłość, wspierając obecne i przyszłe potrzeby zatrudnienia. Stąd programy nauczania i cały proces generowania profili edukacyjnych osób zajmujących się zawodowo programowaniem powinien być opracowywany zgodnie z zasadami specyfikacji technicznej.
• Standardy zapewniają gwarancję jakości, stanowią ramy etyczne i wspólny język do opisywania kluczowych działań w ramach danego zawodu.

2. Jak zapełnić lukę na rynku pracy w zakresie liczby pracowników o umiejętnościach programistycznych?

• Aby zaspokoić zapotrzebowanie branży na specjalistów ICT konieczne jest przyciągnięcie większej liczby młodych ludzi do branży ICT (w 2019 r. tylko 30% całkowitej liczby absolwentów uczelni wyższych uzyskało dyplom w zakresie ICT).
• Ze względu na większościowy udział sektora MSP (99% wszystkich przedsiębiorstw w UE), Arthur Tréguier (Asystent ds. Polityki w Komisji Europejskiej) powiedział: „Naprawdę chcemy wesprzeć MSP w zapewnieniu swoim pracownikom możliwości szkoleniowych i zaoferować im, w ramach programu Digital Europe, 75-procentową stawkę finansowania, aby mogły uczestniczyć w konsorcjum”.
• Aby wypełnić lukę w umiejętnościach cyfrowych potrzebna jest współpraca między uniwersytetami, przemysłem i decydentami. Co więcej UE potrzebuje konstruktywnej i wyważonej dwustronnej relacji między uczelniami a przedsiębiorstwami, w celu:
  • dostosowania programu oraz sposobu kształcenia i szkoleń do potrzeb rynku, 
  • rozwoju tzw. „power skills” i umiejętności związanych z zawodem poprzez uczenie się w miejscu pracy i inne rodzaje współpracy. Balint Gyres-Tóth (z Uniwersytetu Technologii i Ekonomii w Budapeszcie) oznajmił, że zgodnie z projektem ESSA: „umiejętności miękkie są równie ważne jak umiejętności twarde i sądzę, że właśnie w tej sferze uczelnie mogą potrzebować wsparcia ze strony firm”.

3. Kiedy ścieżka szkoleniowa efektywnie zwiększa kwalifikacje?

Dynamicznie rozwijające się firmy zapewniają swoim pracownikom ścieżki kształcenia i certyfikaty zgodne z szerszymi trendami branżowymi i technologicznymi. Powinno to stanowić wiodący trend w tworzeniu programów edukacyjnych. Przykładami takich działań są:

• program edukacyjny P-TECH  (Pathways in Technology) – globalny model edukacyjny, oferujący uczniom na całym świecie możliwość rozwijania umiejętności i kompetencji, które przełożą się bezpośrednio na nowe kwalifikacje poszukiwane na rynku pracy. Program ten opiera się na sieci partnerstw instytucji edukacyjnych (szkół podstawowych, wyższych) z przemysłem, aby zapewnić uczniom rygorystyczne i praktyczne doświadczenia akademickie, techniczne i w miejscu pracy. Kultura szkoły P-TECH opiera się na wysokich oczekiwaniach wobec uczestników programu – uczniowie od momentu rozpoczęcia 9 klasy postrzegają siebie jako „studentów wyższych” i „na ścieżce kariery”. Model ten integruje zajęcia w szkole średniej i uczelni, umożliwiając studentom rozpoczęcie kursów w szkole wyższej, gdy będą na to gotowi. Uczniowie mają także zajęcia w ‘miejscu pracy’, w formie: mentoringu, wizyt w zakładach pracy i płatnych staży.
• programy edukacyjne EIT Food – innowacyjne i multidyscyplinarne programy, opierające się na praktycznym podejściu. EIT Food wzmacnia podstawowe kompetencje w takich obszarach jak:
  • systemy żywnościowe – analiza systemów i opracowywanie rozwiązań z wykorzystaniem podejścia systemowego, a także uwzględnianie aspektów regulacyjnych innowacji,
  • zarządzanie danymi – opracowywanie i stosowanie narzędzi cyfrowych, aby uzyskać dostęp do danych, zarządzać nimi, analizować je i interpretować,
  • zarządzanie technologią – wykorzystanie nowych technologii w procesach innowacyjnych,
  • rozwiązywanie problemów – umiejętność analizy i pełnego zrozumienia problemu, generowanie nowych pomysłów, ocena ich zasadności oraz współtworzenie rozwiązań w środowisku interdyscyplinarnym,
  • krytyczne myślenie – ocena w celu podejmowania skutecznych decyzji,
  • przywództwo – skuteczne kierowanie i mobilizowanie zasobów, aby osiągnąć cel w oparciu o odpowiedzialne praktyki zarządzania,
  • przedsiębiorczość – rozpoznawanie, rozwijanie i wykorzystywanie możliwości związanych z przedsiębiorczością w różnych środowiskach organizacyjnych,
  • komunikacja – rozwijanie umiejętności komunikacji interpersonalnej i tłumaczenie złożonych idei różnym grupom odbiorców.

W Amazon Web Service – Elmar Husmann (Manager Programu Umiejętności Cyfrowych) wskazał, że nie ma dużej różnicy między edukacją uniwersytecką a zawodową. AWS używa tych samych elementów konstrukcyjnych, (tj. ścieżki edukacyjne i certyfikaty AWS). W usprawnieniu rozwoju profilu e-kompetencji i ewentualnemu przekwalifikowywaniu, istotne jest, aby przyjrzeć się krótszym jednostkom szkoleniowym i programom opartym na mikropoświadczeniach.